حاکمیت شرکتی شامل مجموعهای از روابط بین مدیریت، هیئتمدیره، سهامداران و ذینفعان بانک است؛ از سال 1975 بانک تسویه بینالمللی کمیته بال را برای نظارت بر کیفیت سرمایه بانکها راهاندازی نمود که در مستندات منتشرشده از سوی کمیته یادشده از سال 1998 تا سال 2015 به اهمیت راهبری شرکتی در بانکها، تأکید شده است. پیادهسازی الزامات حاکمیت شرکتی منجر به ایجاد ثبات و سلامت در شبکه پولی و مالی شده و با مدیریت ریسکها، نظارت، شفافیت و ترسیم بهینه ارتباطات بین ارکان بانک، حصول به اهداف سازمانی را تسهیل و تضمین میکند. بانک مرکزی نیز در راستای اجرای بند «ب» از ماده 11 قانون پولی و بانکی کشور، دستورالعمل الزامات ناظر بر حاکمیت شرکتی در مؤسسات اعتباری غیردولتی را در سال 1396 به بانکها ابلاغ کرده؛ رعایت ضوابط راهبری شرکتی از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار نیز برای ناشران بورس و فرابورس الزام شده که آخرین دستورالعمل در آذر ماه سال 1401 ابلاغ و در اردیبهشت ماه سال 1402 بهروزرسانی شده است.
به دلیل اهمیت پایبندی هیئتمدیره بانک (به عنوان بالاترین رکن سازمانی) به پیادهسازی الزامات حاکمیت شرکتی و تعهد به افزایش پایدار ارزش بانک، اقدامات ویژهای برای ایجاد ساختار حاکمیت شرکتی شامل کمیتههای تخصصی، به شرح زیر تحت نظارت هیئتمدیره محترم، صورت گرفته است:
اهم اهداف ایجاد کمیته مدیریت ریسک اطمینان از وجود، صحت و کفایت سیاستها و فرآیندهای مدیریت، کنترل و مواجهه با ریسکهای مختلف حاکم بر فعالیت بانک (ریسکهای کلان بانک، اعتباری، نقدینگی، بازار، عملیاتی و شهرت) و نظارت بر آنها، است. سازوکار مناسب برای ابلاغ و اعمال سیاستهای مصوب کمیته و هیئتمدیره در حوزه ریسک با تأکید ویژه بر حفظ و تقویت شهرت بانک و رعایت نسبت مطلوب کفایت سرمایه، ایجاد شده است. کمیته یادشده با حضور عضو هیئتمدیره، حداقل دو نفر عضو مستقل منتخب هیئتمدیره و مدیرعامل بانک، در مقاطع زمانی ماهیانه، تشکیل میشود.
اهم اهداف ایجاد کمیته مدیریت عالی حسابرسی حصول اطمینان از اثربخشی فرآيندهای نظام راهبری، مديريت ريسک و کنترلهای داخلی، سلامت گزارش گری مالی، حفاظت از داراییها، رعایت قوانین و مقررات و الزامات بانک مرکزی و سایر ارکان نظارتی است. کمیته یادشده بر اثربخشی واحد حسابرسی داخلی، استقرار و حفظ استقلال آن، صلاحیت حرفهای و عملکرد حسابرسان داخلی و مستقل، نیز نظارت دارد. کمیته یادشده با حضور عضو هیئتمدیره، حداقل دو نفر عضو مستقل منتخب هیئتمدیره و نظارت رئیس محترم هیئتمدیره، در مقاطع زمانی ماهیانه، تشکیل میشود.
- کمیته عالی تطبیق گروه مالی سامان
به منظور حصول اطمینان معقول از کفایت رعایت و انطباق با قوانین و مقررات آمره اعم از بخشنامهها، دستورالعملهای بانک مرکزی ج.ا.ا. ، سازمان بورس و اوراق بهادار ، وزارت امور اقتصادی و دارایی ، سازمان امور مالیاتی ، قانون تجارت ، قوانین مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و ضوابط بانکداری اسلامی ، به منظور کاهش زیانهای ناشی از عدم رعایت قوانین و حفظ حسن شهرت بانک در گروه مالی سامان کمیته عالی تطبیق گروه مالی سامان ایجاد شده است . کمیته یادشده با ریاست عضو غیر اجرایی هیئتمدیره و با حضور حداقل 2 نفر از مشاوران منتخب هیئتمدیره به عنوان اعضای کمیته و 1 نفر به عنوان ناظر شرعی به صورت 2 ماه یکبار تشکیل میشود.
- کمیته عالی سرمایه انسانی و انتصابات:
برنامهریزی در راستای انتخاب، توسعه، جانشین پروری، آموزش و نگهداشت سرمایههای انسانی بهمنظور خلق ارزش پایدار در برای تحقق اهداف و سیاستهای بانک از اهداف کمیته عالی سرمایه انسانی و انتصابات بوده و پيشنهاد انتصاب و برکناری مديران ارشد بانک، اعضاء هیئتمدیره شرکتهای فرعی و نامزدهايی برای عضويت در کمیتههای تخصصی به هیئتمدیره نیز بر عهده کمیته یادشده، است. کمیته عالی سرمایه انسانی و انتصابات به ریاست یکی از اعضای هیئتمدیره و بهصورت فصلی، تشکیل میشود.
با هدف کسب اطمینان از تحقق اصول حاکمیت شرکتی، هیئتمدیره بانک نسبت به ایجاد، استمرار و تقویت سازوکارهای اثربخش به شرح ذیل اقدام کرده است:
- سازوکار کنترلهای داخلی اثربخش بهمنظور حصول اطمینان معقول از حفاظت از داراییها و منابع بانک در برابر اتلاف، تقلب و سوءاستفاده و مدیریت نقدینگی، ایجاد شده است.
- کیفیت گزارشهای مالی و غیرمالی پیش از انتشار توسط مدیران ارشد و هیئتمدیره، بررسی و تأیید میشود.
- در راستای پیادهسازی اخلاق سازمانی مستند «منشور رفتار حرفهای» تدوین و پس از تصویب به کلیه سطوح سازمانی، ابلاغ و در دسترس کلیه کارکنان قرار گرفته است.
- هیئتمدیره، مدیرعامل و مدیران ارشد به هنگام اخذ تصمیمات، با حداکثر حسن نیت منافع تمام سهامداران ازجمله سهامداران اقلیت را بهصورت یکسان در نظر گرفته، سهامداران عمده در فرآیند تصمیمگیریها، مداخله نداشته و داراییهای بانک بهصورت منصفانه در برای منافع همه ذینفعان، مورد استفاده قرار میگیرد.
- نظارت بر معاملات با اشخاص وابسته و کنترل مناسب تضاد منافع و منصفانه بودن معاملات یادشده، از سوی کمیته عالی حسابرسی صورت میگیرد.
- حقوق کلیه ذینفعان مطابق با قوانین و قراردادهای منعقده، در نظر گرفتهشده، اجرا و نظارت میشود.